Bu yazı depresyon ile ilgili merak ettiğiniz her şeyi öğrenmenizi sağlayacak. Toplumun büyük bir kesimini doğrudan ya da aile ve yakınlar kanalıyla etkileyen depresyon; kişilerde haftalarca ya da aylarca devam eden bir isteksizlik hali, hayattan zevk alamama, kendine güvenin gitgide azalması ve yoğun umutsuzluk gibi negatif hisleri kapsayan bir duygudurum bozukluğudur. Depresyon, kişilerde çoğunlukla suçluluk, değersiz hissetme, çaresizlik gibi duyguları da beraberinde getirir.
Depresyonun belirtileri herkeste farklılıklar gösterir. Ancak en sık rastlanan belirtileri; haftalar ya da aylarca neredeyse her gün devam eden üzgün, kaygılı ya da “boş” ruh hali, ümitsizlik, karamsarlık olarak sıralanabilir. Depresyondaki kişiler normalde severek yaptıkları aktivitelerden zevk alamadıklarını, giyinmek, yemek yemek gibi günlük ve zorunlu ihtiyaçlarını gidermek için bile kendilerinde güç bulamadıklarını ifade ederler. Çoğunlukla aile ve yakınlar da kişideki bu değişimi fark ederler. Ama nasıl yardım edeceklerini bilemezler.
Depresyon nedenleri çeşitli durumlarla kendini gösterir. Bu nedenleri;
Her ne kadar günlük hayatımızda moralimiz bozulduğunda ya da canımızı sıkan bir durum ile karşılaştığımızda hemen “depresyondayım” desek de depresyon, belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilen, psikolojik, biyolojik ve sosyal faktörlerin birleşiminden oluşan son derece karmaşık bir duygu durum bozukluğudur. Bu ağır depresyon belirtileri bireyler arasında farklılık gösterebileceği gibi en sık karşılaşılan karakteristik özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir;
Verilen depresyon belirtilerinin en az 2 hafta boyunca, çökkün duygu durum ve ilgide azalmanın en az birinin varlığıyla birlikte beş veya daha fazla belirtinin olması gerekmektedir. Bunlar, bireyin günlük yaşamı ile ilgili işlevsellikte düşmeye ve kişilerarası ilişkilerin zayıflamasına neden olur. Bunlar karşılandığı ve bireyin detaylı öyküsü alındığı zaman depresyon tanısı konulabilir. Birey iki hafta boyunca ağır bir depresif duygu durum içinde olursa ağır depresyondan söz edilebilir.
Psikotik depresyon, psikotik semptomların görüldüğü majör depresyon evresidir. Psikotik depresyona sahip olan bireyler de varsanı ya da sanrı belirtilerinin bir veya daha fazlasının görülmesiyle birlikte majör depresyon belirtilerinin de görülmesi durumudur. Bipolar bozuklu veya majör depresif bozukluk sınırlarında ortaya çıkabilmektedir. Ayırt edici nokta, majör depresif belirtilerine ek olarak sanrı ve/veya varsanıların var oluşudur.
Kronik depresyon, süreğen depresif bozukluk veya distimi olarak da bilinmektedir. Kronik depresyon, majör depresyona oranla şiddeti daha az fakat daha uzun süren bir depresyon türüdür. En az 2 yıl boyunca devamlı olarak hafif şekilde görülen depresyon semptomları mevcuttur. Belirli dönemlerde iyileşme görülebilir; fakat bu en fazla 2 ay olur.
Depresyon türleri arasında en sık görülen unipolar depresyon, tek epizod şeklinde ortaya çıkmaktadır. Tek bir epizod haftalar veya yıllarca sürebilir. Farklı belirtiler görülebilir; ancak bunlar her zaman en az 2 hafta sürmektedir. Unipolar depresyon, bireyin depresyon sürecinin tekrarlanması durumudur. Bu epizodlar tek bir epizod veya tekrarlayıcı epizod şeklinde olabilmektedir. Tek bir epizodla giden epizodlar iki yıldan daha fazla sürebilmektedir.Depresyon yaşayan birçok kişide klinik gidişat iyi olsa da, her üç kişiden birinde yaşam boyu tekrarlamalar görülmektedir. Birey depresyon sürecini geçirdikten sonra genelde normal duygulanımına döner. Bipolar depresyonda ise manik ve depresyon evreleri birbirini takip eder. Manik evrede birey kendini aşırı şekilde mutlu hisseder ve hiçbir şey umurunda değilmiş gibi hisseder. Bu duruma bipolar bozukluk (manik depresyon, iki uçlu bozukluk) denir.
İçsel depresyon olarak da bilinen endojen depresyon, depresyona etki edecek hiçbir problem olmadan ortaya çıkan bir durumdur. Bu yüzden tedavi ve teşhisi de geç olmaktadır. Genellikle kişi kendinde olan semptomları kabul etmez, ayrıca anlam vermediği için semptomlara önem vermez. Fakat erken teşhis ve tedavi diğer rahatsızlıklarda olduğu gibi endojen depresyonda da önemlidir.
Endojen depresyonun genelde genetik olarak geçtiği bilinmektedir. Aile üyelerinde bu rahatsızlığın var oluşu diğer aile üyelerinde ya da bireyin çocuklarında olma olasılığını arttırır. Bir diğer sebebi de beyindeki dopamin, eratonin ve melatonin gibi hormonların eksik olmasıdır.
Doğum sonrası depresyon olarak da bilinmektedir. Postpartum depresyon, doğum yaptıktan sonra uzun süreli ve yoğun olumsuz duygulara neden olmaktadır. Her zaman için ilk doğumdan sonra ortaya çıkma gibi bir durum söz konusu değildir; aksine sonraki doğumlarda da ortaya çıkabilir. Genelde doğum yaptıktan 1 veya 3 hafta geçtikten sonra kendini gösterir; fakat bazen birkaç ay veya bir yıl sonra da ortaya çıkabilir.
Depresyon çocuklarda %1-2, ergenlerde %4-8 sıklığında görülmektedir. Çocuklarda kızlarda ve erkeklerde görülme sıklığı aynı iken ergenlerde kızlarda iki kat fazla görülmektedir. Ergenlerin %5-10’unda ise majör depresyon tanısı almayacak ama yine de rahatsızlık ve işlev kaybı yaratan depresif belirtiler görülür.
